Zajęcia edukacji medialnej w klasie pierwszej

w X Liceum Ogólnokształcącym Dwujęzycznym w Gdańsku upłynęły pod hasłem “Eksperymenty”.

Cykl lekcji rozpoczął się od projekcji filmu “Czerwone i Czarne” Witolda Giersza, który był punktem wyjścia do dyskusji na temat awangardy w sztuce oraz roli koloru w filmie i przekazie medialnym. Na kolejnych lekcjach młodzież eksperymentowała sama. Pracując w małych grupach uczennice i uczniowie mieli za zadanie przekazać znaczenie wymyślonych przez siebie historii poprzez użycie odpowiednich kolorów. W tym celu grupy tworzyły historie z użyciem wybranych przez siebie obrazków symbolizujących kadry filmowe, a następnie odpowiednio kolorowały dany obrazek, aby nadać mu znaczenie interpretacyjne wskazane przez nauczycielkę.

Efekty pracy każdej z grupy były zamieszczane na interaktywnej tablicy w postaci zdjęć ułożonych chronologicznie kolorowych obrazków. W ostatnim etapie zadania – eksperymentu uczennice i uczniowie starali się zinterpretować historie innych grup.

Koordynator: Hanna Rucińska

Film jako punkt wyjścia do opowieści o historii i literaturze

Zajęcia z edukacji filmowej w Zespole Szkół Ponadpodstawowych im. ks. J. St. Pasierba w Żabnie przeprowadzone w oparciu o materiały lekcji 12. Filmoteki Szkolnej odbyły się wg załączonego scenariusza z wykorzystaniem zawartych w nim materiałów pomocniczych. Jako wprowadzenie do projekcji dokumentu Dariusza Jabłońskiego posłużył komentarz prof. Tadeusza Lubelskiego, dzięki któremu uczniowie klasy maturalnej poznali dodatkowo nieznane im dotąd fakty z naszej historii takie jak samospalenie się Ryszarda Siwca na Stadionie Dziesięciolecia w 1968 r.

Po projekcji filmu “Fotoamator” uczniowie przedstawili swoje refleksje na temat przedstawionych zdarzeń i obrazów. Historia łódzkiego getta była im zupełnie nieznana i wskazanie winnych Holokaustu, w tym zagłady getta łódzkiego stanowiło dla nich duży problem.

Jako uzupełnienie lekcji wykorzystałam fragment, niedawno przeczytanego przeze mnie, dramatu teatralnego – “Żywot i śmierć Hersha Libkina z Sacramento w stanie Kalifornia” Ishbel Szatrawskiej, którego główny bohater jest Ocalałym z łódzkiego getta.

Była to lekcja cenna i wartościowa, szczególnie w kontekście kształtowania świadomości historycznej uczniów.

OPIEKA MERYTORYCZNA: Agata Wajda

Obrazy magiczne Piotra Szulkina

W ramach działań Filmoteki Szkolnej uczniowie klasy III A i II A obejrzeli jeden z proponowanych filmów miesiąca – “Oczy uroczne” w reż. Piotra Szulkina.

Po obejrzeniu filmu oraz komentarzy filmoznawczych (a przez nauczyciela webinarium K. Pronobisa) zastanowiliśmy się na czym polega “magia obrazu filmowego”.

Rozpoczęliśmy od rozważań, do jakiego gatunku literackiego i filmowego można zaliczyć “Oczy uroczne” P. Szulkina. Wspólnie wskazywaliśmy m.in. cechy klechdy, podania, ballady, powieści gotyckiej, baśni filmowej, filmu fantasy, horroru i filmów grozy. Szukaliśmy podobieństwa w kreacji Pana z wampirem z filmów “Nosferatu – symfonia grozy” w reż. Friedricha Wilhelma Murnaua i “Nosferatu wampir” w reż. Wernera Herzoga, a potem przeszliśmy do Czarnego Romantyzmu i romantycznej wampirologii. Zwróciliśmy też uwagę na podobieństwa bohaterów filmu Szulkina do postaci znanych z literatury i filmu. Równie ważne były malarskie inspiracje i nawiązania do obrazów Pietera Bruegla Starszego. Zainteresowała nas m.in. zmiana tonacji barwnej (zdjęcia w sepii), zniekształcenia koloru, spowolnienie ruchu, statyka postaci, ich umowne ruchy, wierność estetyce Pietera Bruegla. Dokładnie przeanalizowaliśmy wybrane sceny z filmu, m.in. scenę pochodu zakonników, ze zwróceniem uwagi na jej funkcję narracyjną, wizualność i oniryczność sceny, tonację kolorystyczną i jej symbolikę. Nie pominęliśmy też warstwy muzycznej – chóralnych śpiewów, monotonnych melorecytacji, elementów charakterystycznych dla ludowych przyśpiewek, złowrogiej ciszy…

Ważnym elementem zajęć była praca w grupach nad problem socjokulturowym „złego oka” -od czasów starożytnych, poprzez dawne wierzenia do współczesnej symboliki oczu. Analiza sceny z Panem w karocy ciągnionej przez sługi pozwoliła nam określić na czym polega paranormalna zdolność Pana w „Oczach urocznych” i poznać metody odczyniania uroków, zaś analizując i interpretując scenę ostatnią zastanawialiśmy się, czy ofiara z własnych oczu “opłaciła się Panu” i czy dziecko odziedziczyło fatalny urok.

Oko kamery w filmie P. Szulkina okazało się też uroczne. Zahipnotyzowało nas nie tylko mroczną historią o urocznych właściwościach Pana, o zaklęciach i obrzędach odczyniających zło, ale przede wszystkim bogactwem skojarzeń, symboliką, onirycznością, odrealnieniem postaci, przedmiotów… Wszystko to – w połączeniu ze zróżnicowanym ruchem kamery, światłem , barwą, wyostrzoną muzyką – zbudowało nastrój niesamowitości i grozy, który towarzyszył nam na zajęciach i jeszcze długo, długo po nich.

Małgorzata Kułakowska

nauczycielka j. polskiego w LO im. M. Kopernika w Sokółce

Film jako sztuka wizualna

„Film jako sztuka wizualna”- pod takim hasłem odbyły się w naszym liceum czterogodzinne warsztaty filmowe, zorganizowane w ramach działań w programie Filmoteka Szkolna. Poprowadził je Pan Szymon Stankiewicz, nasz absolwent, student V roku kulturoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W ramach zajęć uczniowie kl. II A i II C mieli możliwość obejrzenia fragm. wybitnych w swoim gatunku filmów, takich jak „Rockrolla” Guya Ritchiego czy „Szybkich i wściekłych” Jamesa Wana, obrazów wyróżniających się świetnym montażem, niekonwencjonalnymi ujęciami, dynamiczna akcją, sytuacyjnym humorem i dużą dawką emocji.

Na przykładzie filmu pt. „Grand Budapest Hotel” Wesa Andersona rozmawialiśmy o wykorzystaniu różnych gatunków w dziele filmowym. Reżyser tego filmu swobodnie posługuje się elementami właściwymi dla kina sensacyjnego, melodramatu, horroru, komedii czy farsy, przenosząc przy tym widza do świata, który zniknął na skutek wojennej zawieruchy.

Organizatorzy warsztatów: M.Kułakowska, J.Zielenkiewicz – nauczycielki j. polskiego w LO im. M. Kopernika w Sokółce

Kino grozy, czyli wszystko zaczęło się w romantyzmie.

Magiczne obrazy … duszy człowieka – Robin z Sherwood

Wszystko zaczęło się w 11 marca 1818 roku, kiedy po raz pierwszy wydana została najsłynniejsza książki autorstwa Mary Shelley Frankenstein, czyli współczesny Prometeusz. W dobie „czystych opowieści”, kiedy niewyobrażalne były obecne zdobycze cywilizacji – kino, smartfony, komputery, Internet czy telewizja, ludziom pozostawały pisane lub wypowiadane opowieści. (…) Często spotykali się na wspólnym czytaniu – Jedno z nich zapisało się szczególnie w historii światowej literatury, a później także filmu. Jego efektem było wydanie w Wielkiej Brytanii książki Mary Shelley Frankenstein, czyli współczesny Prometeusz.[1]

W taki sposób rozpoczął się cykl lekcji, które przeniosły uczniów w świat „magicznych obrazów” stworzonych przez filmowców, których podstawą była literatura. Po wysłuchaniu audycji radiowej „Poeta, sawantka i bestia, czyli Percy i Maryn Shelley oraz Frankenstein” – audycja Jana Owsińskiego z cyklu „Ludzie, epoki, obyczaje”. (PR, 1.04.1980) uczniowie wkroczyli w „romantyczny świat grozy” – szukając elementów horroru oraz analizując sposoby budowania napięcia na podstawie analizy fragmentów Frankensteina Mary Shelley i III części Dziadów Adama Mickiewicza..

Kolejne lekcje także bazowały na poszukiwaniach „atmosfery grozy”, którą odkryto, m.in. w:

– Fauście – naukowiec zawiera pakt z szatanem;

– części II Dziadów – obrzęd dziadów (wywoływania duchów);

– części IV Dziadów – bohaterem jest upiór, który przebija się sztyletem i nie umiera;

– części III Dziadów – „Pieśń wampiryczna” Konrada;

– Kordianie – droga Kordiana do komnaty cara, podczas wędrówki bohater spotyka szatana, pochód umarłych z trumnami, Strach i Imaginację;

– Nie-Boskiej komedii – udział mocy nieczystych w historii ludzkiej;

– balladach romantycznych (np. Romantyczność, Lilie, To lubię, Świtezianka) – groźny świat nadprzyrodzony, którego elementy ingerują w świat ludzki, miejsca nawiedzone.

Uczniowie zauważyli, że „atmosfera grozy” jest bardzo charakterystyczna dla dzieł romantycznych. Tworzono ją, odwołując się do metafizycznych źródeł ludzkiego strachu przed złamaniem tabu jak w przypadku naukowca – to przecież doktor Frankenstein odbiera Bogu rolę przypisaną Stwórcy i powołuje do życia potwora; lub przed zatarciem granicy między światem żywych i zmarłych i wtargnięciem postaci nadprzyrodzonych do świata realnego. Zazwyczaj sposób budowania atmosfery wokół zjawiska wywołującego grozę jest podobny – akcja dzieje się w nocy, przy nikłym świetle, w miejscu budzącym strach (laboratorium, cmentarz), w przygnębiającej aurze. Efekt potęguje użycie patetycznego, a jednocześnie obrazowego i ekspresyjnego języka.

Z kolei odwieczną tęsknotę za cudownością, którą zaprezentował Jan Jakub Kolski w filmie Historia kina w Popielawach uczniowie odnaleźli w serialu – Robin z Sherwood na którą złożyły się: klimat, mistycyzm, obsada oraz znakomita muzyka zespołu Clannad.

Kulturowe znaczenie serialu było tak ogromne, że wprowadziło na stałe do legendy nowe elementy, takie jak np. obecność Nasira, morderczego Saracena w drużynie Robina Dzisiejszym fanom tematyki Robin Hooda trudno jest stwierdzić, co było w legendzie przed, a co po emisji serialu. To się nazywa impakt kulturowy!

Na zakończenie cyklu lekcji wszyscy bawili się znakomicie, oglądając nieśmiertelną parodię Mela Brooks’a czyli Młodego Frankensteina – (przypomnieć należy postać Igora (Marty Feldman), dr Federicka Frankestina (pisownia fonetyczna) i nieśmiertelną Frau Blüher (Cloris Leachman) – oraz genialną scenę wizyty „Potwora” (Peter Boyle) u Pustelnik (Gene Hackman)

W lekcjach wykorzystano następujące filmy:

Frankenstein (1931)
Narzeczona Frankensteina (1935)
Frankenstein (1994)
Robin z Sherwood (serial TV 1984)
Młody Frankenstein(1974)

Wojciech Szymański

koordynator działań edukacyjno-filmowych; nauczyciel języka polskiego

w LO Nr I im. St. Staszica w Ostrowcu Świętokrzyskim

[1] Materiały ze strony: https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2471203,Frankenstein-czyli-wspolczesny-Prometeusz

Sprawozdanie z realizacji lekcji “Obrazy magiczne” w Szkole Podstawowej im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Telatynie

W dniu 13 lutego uczniowie klasy VIII b Szkoły Podstawowej im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, w ramach zajęć rozwijających zainteresowania, obejrzeli film Historia kina w Popielawach w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego z 1998 r.

Na początku lekcji uczniowie zdefiniowali pojęcia korelacji, inspiracji, malarskości filmu, kadru filmowego i kompozycji dzieła, korzystając z kart pracy dołączonych do scenariusza nr 5 Obrazy magiczne. Następnie nauczyciel przedstawił lutowy film, podając krótkie informacje o reżyserze i okolicznościach powstania obrazu. Pytaniem kluczowym było: Jak malarstwo zainspirowało do stworzenia Historii kina w Popielawach? Uczniowie zastanawiali się, za pomocą jakich środków malarz tworzy swój obraz, a jak robią to twórcy filmowi? Jakie są miedzy tym podobieństwa, a jakie różnice? Przyszła kolej na film, który z powodu długości trwania, uczniowie dokończyli w domu.

Klasa VIII b pracowała wg scenariusza Filmoteki Szkolnej Korelacja sztuki malarskiej i filmowej na przykładzie filmu Jana Jakuba Kolskiego
„Historia kina w Popielawach”.

opieka merytoryczna: Monika Kiper

Relacja z działań szkolnej grupy filmowej FANI KINA I FILMU w Ełku

Opiekun szkolnej grupy filmowej stara się jego aby zajęcia były ciekawe, interesujące ale przede wszystkim inspirujące kadetów do różnych działań w obszarze filmu, w tym dyskusji; w tym celu bierze udział w spotkaniach, w których filmy stają się punktem wyjścia do rozmów z ciekawymi ludźmi; okazją do jednego z takich spotkań był jubileusz 100-lecia urodzin Olgierda Budrewicza, z okazji którego odbyła się projekcja filmu dokumentalnego pt. „Olgierd Budrewicz. Byłem wszędzie.” w reż. Artura Mościckiego a po niej rozmowa wspomnieniowa z udziałem z córki Ewy Budrewicz-Wałaszewskiej, reżysera filmu oraz przyjaciół Budrewicza (m. in. Wiesława Ochmana czy Grzegorza Micuły); inspiracji do pracy z młodzieżą dostarczył również III Festiwal Kultury Narodowej PAMIĘĆ I TOŻSAMOŚĆ odbywający się przez trzy dni w warszawskim kinie „Iluzjon”; spośród 40-stu zaprezentowanych publiczności filmów, kilka zostało omówionych w ramach spotkań z ich twórcami; były to: “Klątwa Góry. Śladami pierwszych zdobywców.”, „Filip” i „Sonata”

– w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu opiekun szkolnej grupy filmowej przeprowadził zajęcia lekcyjne poświęcone życiu żydowskiemu w przedwojennej Polsce oraz jego ograniczeniu w czasie II wojny światowej; punktem wyjścia do dyskusji na w/w temat stały się filmy „Kraków i Kazimierz” oraz Łódź”; kadeci wykonali również ćwiczenie, które miało na celu uświadomienie im tego, jak często nasze wrażenia są mylne (wstępne sądy o kimś tworzymy niejednokrotnie na podstawie swoich pierwszych wrażeń)

– w ramach realizacji lekcji miesiąca dla członków szkolnej grupy filmowej zorganizowana została projekcja wybranych fragmentów filmu Jana Jakuba Kolskiego „Historia kina w Popielawach”; po częściowej projekcji filmu (filmu o kinie i o miłości) nastąpiło podzielenie się refleksami; wszyscy byli zgodni co do tego, że kino w chwili swojego powstania, działało niczym magia; sprawiało, że ludzie chorzy zdrowieli a martwi ożywali; dla dzieci było często urzeczywistnieniem ich marzeń czy wybujałej fantazji; kadeci cofnęli się pamięcią wstecz, aby przenieść się do początkowych lat swojego życia; zadali sobie pytanie: Czy było w dzieciństwie miejsce, do którego chcieliby teraz powrócić ? – jak się okazało, takimi miejscami są dla nich miejsca biwakowe (miejsca obozów harcerskich), miejsca znaczących zawodów sportowych lub miejsca zamieszkania dziadków; będąc dziećmi marzyli o rozlicznych rzeczach, teraz niektóre z nich urzeczywistniają

Krystyna Michałowska – opiekun szkolnej grupy filmowej FANI KINA I FILMU z Liceum Ogólnokształcącego dla Młodzieży Centrum Edukacji Mundurowej WANS Ełk im. mjr. Władysława Raginisa

„Obrazy magiczne” – lutowa lekcja miesiąca w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Ślęzakach

Film “Oczy uroczne” w ramach kolejnej lekcji z “Filmoteka Szkolną ” wprowadził moich uczniów w tematykę magii i grozy. Film został obejrzany w fragmentach a całość fabuły przedstawił nauczyciel na lekcji. Zajęciom towarzyszyła praca z “Słownikiem symboli” Władysława Kopalińskiego . Zaskoczeniem dla uczniów był fakt, że oko w literaturze, malarstwie i sztuce miało bardzo dużo znaczeń o nacechowaniu pejoratywnym. Podsumowaniem zajęć była inscenizacja legendy o Bazyliszku w ramach podstawy programowej. Bazyliszek podobnie jak zły pan z filmu ‘Oczy uroczne” był strasznym potworem, że każdy kto tylko spojrzał mu w oczy umierał natychmiast. W ten sposób uczniowie utrwalili sobie jeszcze bardziej znajomość tekstu, a na dodatek spróbowała swych zdolności aktorskich. Na tę okoliczność powstały stragany warszawskich przekupek i pracownia szewska. Nie zabrakło również pieczary Bazyliszka.

Opieka merytoryczna: Danuta Boczula, Zespół Szkolno-Przedszkolny w Ślęzakach

Analiza filmu ,,Oczy uroczne” Piotra Szulkina i lekcja filmoznawcza w Szkole Podstawowej 3 im. Marynarzy Polskich w Kołobrzegu

W lutym podczas zajęć dotyczących sztuki filmowej zajęliśmy się analizą wybranych scen z filmu ,,Oczy uroczne” Piotra Szulkina. Na początku lekcji uczniowie przypomnieli sobie definicję pojęcia klechda, po czym omówiliśmy treść najbardziej znanych klechd i legend z regionu Pomorza. Następnie utrwaliliśmy cechy gatunkowe ballady, co stało się doskonałym przyczynkiem do powtórzenia wiadomości na temat epoki romantyzmu i omawianych na lekcjach języka polskiego dzieł Adama Mickiewicza, w których koncept utworu opiera się na podaniach i legendach ludowych, o nastroju przepełnionym tajemniczością, zaś kontekst tych utworów związany jest kodeksem moralnym. Wyjaśniliśmy pochodzenie i znaczenia słowa ,,urok” oraz odczytaliśmy fragmenty hasła przedmiotowego „oko” ze „Słownika symboli” oraz „Słownika mitów i tradycji kultury” Władysława Kopalińskiego. Następnie odtworzyliśmy film Szulkina, który oparł swój scenariusz na motywach ludowej przypowieści. Analizowaliśmy poszczególne kadry, ujęcia i sceny. Wyjaśniliśmy symboliczne znaczenie oka i kadzidła w filmie. Potem uczniowie wskazali podobieństwa bohaterów „Oczu urocznych” do innych postaci literackich i filmowych. Ciekawym aspektem lekcji było wprowadzenie pojęcia powieści gotyckiej (cech gatunkowych i przedstawicieli) w odniesieniu do postaci właściciela zamku z filmu Szulkina. Uczniowie zwrócili uwagę na warstwę muzyczną filmu, szczególnie chóralne śpiewy i melorecytacje. Pod koniec zajęć omówiliśmy wartości plastyczne poszczególnych kadrów w nawiązaniu do dzieł malarskich.

Koordynator: Beata Kalota

Szkoła Podstawowa nr 3 im. Marynarzy Polskich w Kołobrzegu

W lutym – obrazy magiczne. Lekcja miesiąca Filmoteki Szkolnej w II LO w Krasnymstawie

Uczniowie z II Liceum Ogólnokształcącego im. C. K. Norwida w Krasnymstawie uczestniczyli również w lutym w lekcji miesiąca organizowanej przez Filmotekę Szkolną. Zajęcia dla uczniów poprzedziło webinarium Filmoteki Szkolnej dla nauczycieli, dotyczące lekcji nr 5, które odbyło się 9 lutego 2023 r. Spotkanie on-line prowadził Konrad Pronobis, absolwent filmoznawstwa w Instytucie Sztuk Audiowizualnych na Uniwersytecie Jagiellońskim. 9 i 23 lutego oraz 2 marca 2023 r. w Pracowni Filmoteki Szkolnej w II LO odbyły się zajęcia z edukacji filmowej dla kl. III A, poświęcone zagadnieniu obrazy magiczne w filmie. Na tych lekcjach przeanalizowane zostały materiały zamieszczone na stronie Filmoteki Szkolnej, dotyczące filmów zaproponowanych do analizy i interpretacji w lutym. Uczniowie obejrzeli fragmenty „Historii kina w Popielawach” J. J. Kolskiego oraz fragmenty wykładu „Obrazy magiczne” prof. Tadeusza Lubelskiego. Na lekcjach omawiano „Historię kina w Popielawach” jako film autotematyczny, rozważano także motyw pamięci i wspomnień w filmie J. J. Kolskiego. Na zajęciach korzystano z opracowania filmoznawczego Karola Jachymka oraz ze scenariuszy: Nawiązania do romantyzmu w kulturze współczesnej na przykładzie filmów „Historia kina w Popielawach” J. J. Kolskiego i „Oczy uroczne” P. Szulkina, a także Korelacja sztuki malarskiej i filmowej na przykładzie filmu „Historia kina w Popielawach”. Uczniowie przeanalizowali także broszurę do lekcji „Obrazy magiczne”, znajdującą się na stronie Filmoteki Szkolnej.

W marcu czekają nas kolejne spotkania filmowe, tym razem z filmem animowanym i dokumentalnym.