Lekcja 61 – Nie wszystko złoto, co się świeci

Lekcja “Nie wszystko złoto, co się świeci”, na którą składają się filmy Król Midas (1963) w reż. Lucjana Dembińskiego oraz Nielotek (1984) w reż. Łucji Mróz, rekomendowany jest przede wszystkim do pracy z uczniami klas 4–6 szkoły podstawowej, ale może być także inspiracją do zajęć z dziećmi na I etapie edukacji, gdy wprowadzane są one w świat wartości, a działania wychowawcze nakierowuje się na kształtowanie u nich właściwych wzorców postępowania.

Sceny do analizy

Król Midas, reż.: Lucjan Dembiński (1963)

Nielotek, reż.: Łucja Mróz (1983)

 

Opracowanie: Dorota Gołębiowska

II etap edukacji to czas, w którym dzieci poznają wartości uniwersalne oraz takie, które są istotne dla konkretnej społeczności. Zatem ważnym elementem procesu edukacji i wychowania staje się budowanie u młodego człowieka postawy szacunku wobec drugiego człowieka oraz wobec wyznawanych przez niego zasad. Jest to także czas, kiedy młodzi ludzie konkretyzują swoje marzenia dotyczące przyszłości oraz odkrywają własne możliwości i predyspozycje. Rozmowy o tym, co jest ważne i wartościowe w życiu człowieka, warto rozpoczynać jak najwcześniej, aby pomóc dziecku odnaleźć się w świecie, w którym wartości zastępowane bywają przez wykreowane potrzeby i mody, zaś dobra materialne często przesłaniają inne aspekty życia. Wychowanie świadomego, wrażliwego na innych, refleksyjnego i samodzielnie myślącego młodego człowieka jest niezwykle trudnym wyzwaniem dla wszystkich odpowiedzialnych za to środowisk. Narzędziem wartym wykorzystania w tym procesie są filmy animowane. Te zaproponowane w lekcji “Nie wszystko złoto, co się świeci” pokazują drogę bohaterów do rozpoznania, co jest dla nich najważniejsze, jaka ścieżka życiowa okazuje się tą właściwą. Pomogą one stworzyć sytuacje edukacyjne do rozważań na temat rozpoznawania właściwych wzorców postępowania, kreowania fascynacji pozorami i atrakcjami, dostrzegania istotnej roli najbliższego środowiska, formułowania i realizacji marzeń, a także na temat podejmowania decyzji i przewidywania ich konsekwencji. Zaproponowane w tej lekcji filmy mogą też być ciekawym punktem wyjścia lub kontekstem do zajęć z zakresu edukacji kulturalnej. Film Król Midas warto wykorzystać na zajęciach z języka polskiego dotyczących mitów greckich, ale też z muzyki (np. na temat funkcji muzyki Krzysztofa Pendereckiego w tym filmie). Z kolei w Nielotku uczniowie bez trudu znajdą nawiązanie do obecnej w zestawie lektur obowiązkowych Bajki o rybaku i rybce Aleksandra Puszkina. Filmy z omawianej lekcji z powodzeniem posłużyć mogą także wprowadzeniu młodych widzów do świata animacji lalkowej i rysunkowej oraz stać się inspiracją dla twórczości artystycznej uczniów z wykorzystaniem środków wyrazu właściwych dla filmu animowanego.
Dzięki pracy w z lekcją “Nie wszystko złoto, co się świeci”.

uczeń:

• doskonali umiejętność odbioru dzieła filmowego;
• poznaje mit o królu Midasie;
• bogaci w wiedzę na temat wierzeń starożytnych Greków;
• określa funkcje muzyki w filmie;
• określa tematykę oraz problematykę filmowego tekstu kultury;
• przedstawia własne rozumienie filmu i je uzasadnia;
• wskazuje wartości w utworze oraz określa wartości ważne dla bohatera;
• rozumie swoistość tekstów kultury przynależnych do filmu;
• wyodrębnia elementy dzieła filmowego;
• odnosi tematykę dzieła filmowego do własnych obserwacji i doświadczeń;
• poszerza swoją wiedzę na temat filmu animowanego (np. rozpoznaje techniki animacji) oraz elementów historii polskiego kina;
• odczytuje konteksty i nawiązania do innych tekstów kultury;
• bogaci słownictwo dotyczące świata wartości, marzeń, aspiracji itp.; ćwiczy umiejętność tworzenia wypowiedzi ustnych i pisemnych w odniesieniu do filmu;
• rozwija świadomość wartości uznanych przez środowisko domowe, szkolne, lokalne i narodowe;
• rozwija umiejętność nazywania poznanych wartości, oceny postępowania innych ludzi, odwoływania się w ocenie do przyjętych zasad i wartości;
• doskonali umiejętność analizowania procesu podejmowania decyzji oraz przyjmowania konsekwencji swojego postępowania;
• odkrywa, że jego wybór rodzi konsekwencje, które dotyczą jego samego;
• dostrzega, że każdy powinien brać odpowiedzialność za swoje wybory;
• określa, co jest dobre, a co jest złe, w otaczającym go świecie i w świecie poznawanych tekstów oraz podaje uzasadnienie swojego zdania;
• pogłębia umiejętność tworzenia relacji, współdziałania, współpracy oraz samodzielnej organizacji pracy w małych grupach;
• rozwija umiejętność samodzielnego wyrażania swoich oczekiwań i potrzeb osobistych oraz społecznych;
• podejmuje próby integracji sztuk, tworząc zespołowo film animowany;
• podejmuje próbę redagowania scenariusza filmowego zainspirowanego obejrzanymi filmami animowanymi.

Scenariusze lekcji

1. Czy naprawdę chodzi o to, by wszystko zmieniało się w złoto
2. Czy dobrze być Pingwinem – Rozmowa po obejrzeniu filmu „Nielotek” w reż. Łucji Mróz 

Broszura

1. Nie wszystko złoto co się świeci

Zagadnienia do dyskusji

• O czym warto marzyć? Czy wszystkie marzenia warto spełniać? O co można prosić złotą rybkę i dlaczego właśnie o to?
• Budowanie napięcia w filmie – co sprawia, że film jest ciekawy?
• Które animacje są ciekawsze? Lalkowe czy rysunkowe? Dlaczego?
• Co to znaczy być szczęśliwym?
• Co to znaczy być bogatym?
• Czy filmy bez dialogów są zrozumiałe? Jak to się dzieje?
• Czy muzyka w filmie jest ważna? Do czego służy?
• Z jakich elementów składa się film? Który jest najważniejszy?
• Co to znaczy ponosić konsekwencje?
• Co ma dla nas największą wartość? Czy tylko rzeczy materialne?