Lekcja 56 – Między słowem a obrazem

Lekcja pt. “Między słowem a obrazem” polecana jest przede wszystkim do realizacji na II etapie edukacji, ale będzie również inspirująca dla młodszych uczniów.

Sceny do analizy

Baśń o korsarzu Palemonie, reż.: Jerzy Kotowski (1959)

Przygody rycerza Szaławiły, reż.: Edward Sturlis (1956)

 

Opracowanie: Anna Kołodziejczak

Jest to bowiem okres w kształceniu, który ma na celu wprowadzenie młodego, coraz bardziej świadomego odbiorcy kultury w świat samodzielnie czytanych utworów literackich i indywidualnie dobieranych filmów. To moment, w którym uczeń zaczyna wykorzystywać w inter­pretacji różnorodnych tekstów kultury doświad­czenia własne oraz znane mu elementy wiedzy o sztuce. Powoli gromadzi także informacje, które będą użyteczne przy samodzielnej analizie utworów z obszaru różnych sztuk. Obok osobi­stego kanonu ulubionych książek, młody człowiek tworzy kanon cenionych przez siebie, tak chętnie przecież oglądanych filmów. Partycypacja w kulturze to nie tylko bycie w roli odbiorcy, dlatego edukacja filmowa ma za zadanie rozbudzać potrzebę tworzenia prze­kazów o walorach estetycznych i zachęcać do podejmowania samodzielnych prób literackich, filmowych, plastycznych – często inspirowanych znanymi tekstami kultury. Zatem proponowane zajęcia – w niniejszej lekcji są to zajęcia języka polskiego – powinny uwzględniać próby o charak­terze adaptatorskim lub przekłady intersemio­tyczne, być źródłem inspiracji do własnych twór­czych poszukiwań, do rozumienia związków, jakie zachodzą pomiędzy literaturą a filmem. Niezwykle istotnym elementem kształtowania sylwetki młodego człowieka jest budowanie szacunku dla polskiego dziedzictwa kulturowego – m.in. literackiego i filmowego – jako podstawy tożsamości narodowej. W ramach tej spuścizny szczególne miejsce zajmuje język ojczysty i właśnie jemu lekcja poświęca wiele uwagi. Dla potrzeb lekcji MIĘDZY SŁOWEM A OBRAZEM zostały wybrane dwa filmy animowane, które są adaptacjami tekstów Jana Brzechwy. Analityczne podejście do zestawio­nych ze sobą utworów filmowego i literackiego pozwala na porównanie tworzyw obu sztuk, poka­zuje ich swoistość oraz specyfikę, ułatwia poznanie środków wyrazu, którymi się posługują. Wiersze Brzechwy to także skarbnica barwnej polszczyzny, rezerwuar słownictwa, do którego warto sięgać na co dzień oraz świadectwo rodzimej tradycji kultu­rowej i naszej wspólnej historii.

 

Scenariusze lekcji

1. Popleciemy banialuki o szaławile
2. „Baśń o Korsarzu Palemonie” – od tekstu literackiego poprzez rysunek aż do filmu animowanego

Broszura

1. Między słowem a obrazem

 

Dzięki pracy z lekcją pt”. Mędzy słowem a obrazem” uczeń:

• rozumie, czym jest adaptacja utworu literac­kiego (np. filmowa) oraz wskazuje różnice między tekstem literackim a jego adaptacją;
• świadomie i z uwagą odbiera filmy oraz uczy się podstaw analizy filmowej;
• rozpoznaje, do jakiego gatunku przynależy dany utwór oraz wskazuje jego cechy;
• ustala kolejność zdarzeń i rozumie ich wzajemną zależność;
• wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych oraz określa ich cechy;
• rozpoznaje fikcję w utworze literackim i filmowym;
• określa tematykę oraz problematykę utworu;
• nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim dany tekst kultury;
• przedstawia własne rozumienie utworu i je uzasadnia;
• poznaje język ojczysty;
• doskonali ciche i głośne czytanie;
• uczy się partycypacji w kulturze narodowej.