Aktualności
Lekcja 21 – Kino o kinie 
Data publikacji: 13 / 04 / 2022

Lekcja 21 – Kino o kinie 

Lekcja 21 – Kino o kinie

“Kino o kinie” to formuła, która skrótowo ujmuje problematykę autotematyzmu sztuki filmowej. Odnosi się do tych filmów, które wprost lub za pomocą metafory opowiadają o filmowym medium, ukazują powstawanie dzieła filmowego, zdradzają mechanizmy budowania filmowej fikcji, często są określane mianem “filmu o filmie”.

 

Filmy:

 

Amator, reż.: Krzysztof Kieślowski (1979)   (emisja 5 -22.12.2023)
Ćwiczenia warsztatowe, reż.: Marcel Łoziński (1986)

 

Sceny do analizy:

 

Amator, reż.: Krzysztof Kieślowski (1979)
Ćwiczenia warsztatowe, reż.: Marcel Łoziński (1986)

 

Opracowanie: dr hab. Małgorzata Jakubowska

Kino fabularne lat 60. wprowadziło motywy autotematyczne do powszechnego obiegu, zwracając na nieuwagę zarówno krytyki, jak i publiczności. Federico Fellini dziełem Osiem i pół zainicjował swoistą modę na filmowe opowieści o procesie twórczym i produkcyjnym, które wiążą się z powstaniem dzieła filmowego i chociaż autotematyczność kina ma wiele wariantów, za najbardziej modelowe rozwiązanie należy uznać te sytuacje, w których widzowie oglądają na ekranie filmy opowiadające o realizacji filmu lub o uwarunkowaniach samej kinematografii. W przypadku Amatora Krzysztofa Kieślowskiego obserwujemy pracę bohatera nad filmami dokumentalnymi, a ich fragmenty pojawiają się jako filmy w filmie. Inną wersją autotematyzmu jest ukazanie procesu realizacji tego filmu, który aktualnie oglądamy. Taką strukturę posiada film Andrzeja Wajdy Wszystko na sprzedażW ramach tej szczególnej autorefleksji kino przechodzi od zagadnień związanych z rozterkami każdego artysty do analizy problemów specyficznych tylko dla twórczości filmowej. W ten sposób stawiane są pytania fundamentalne dla medium filmowego. Czemu służy kino? Czy jest przede wszystkim rozrywką, czy raczej powinno rejestrować świat, który otacza człowieka? Czy artysta może obiektywnie przedstawić rzeczywistość? Czy można wyznaczyć granicę między faktem a fikcją? Jakiego typu manipulacje materiałem filmowym są dozwolone w kinie dokumentalnym? To pytania najbardziej charakterystyczne dla kina autotematycznego. Amator Krzysztofa Kieślowskiego oraz Ćwiczenia warsztatowe Marcela Łozińskiego próbują wskazać, jak trudne jest udzielenie odpowiedzi na tak postawione problemy. Na tle rozważań autotematycznych filmy te podejmują problem odpowiedzialności moralnej twórcy za własne dzieło. 

Scenariusze lekcji  

1. Uwaga! Manipulacja
2. Odpowiedzialność twórcy, dylematy artysty w filmie “Amator” Krzysztofa Kieślowskiego
3.Montaż możliwości manipulacji przedstawione w dokumencie Marcela Łozińskiego
4.Dwa oblicza jednej rzeczywistości w filmie “Ćwiczenia warsztatowe” Marcela Łozińskiego
5. Metamorfoza – Amator Krzysztofa Kieślowskiego

Broszura

1. Kino o kinie 

Zagadnienia do dyskusji 

  • Jak zmienia się postawa Filipa Mosza wobec kamery? 
  • Czy człowiekowi potrzebny jest niepokój twórczy? 
  • Jakie autotematyczne pytania możemy odnaleźć w Amatorze? 
  • Co sądzisz o odpowiedzialności dokumentalisty wobec prezentowanych przez niego bohaterów? 
  • Czy ukazanie ekipy jest w filmie dokumentalnym zabiegiem autotematycznym? Jaką rolę pełnią takie rozwiązania w dokumencie? 
  • Czy każdy artysta jest moralnie odpowiedzialny za swoją sztukę? Na czym polega ten rodzaj odpowiedzialności? 
  • W jaki sposób Marcel Łoziński konstruuje autotematyzm swojego filmu? 
  • Jakie manipulacje materiałem filmowym zostają ujawnione w Ćwiczeniach warsztatowych? Jakie konwencje filmu dokumentalnego są dzięki temu obnażone? 

Komentarze filmoznawcze

Komentarze subiektywne